Pośmiertna bitwa o legendę - jak Warner Bros i rodzina Deana fałszowali historię, by sprzedać idola. Prawda, której nie da się wymazać!

Zafałszowana legenda. Jak Hollywood stworzyło „hetero" idola po śmierci queerowej IKONY.

Śmierć Jamesa Deana, która miała miejsce 30 września 1955 roku gdy miał on zaledwie 24 lata natychmiast wyniosła go do rangi nieśmiertelnej legendy. Jednak to, co nastąpiło po jego tragicznym odejściu, było pośmiertną bitwą o jego dziedzictwo, w której Hollywood i rodzina Deana celowo fałszowali historię, by przekształcić go w lukratywnego "hetero" idola. Książka James Dean. Sekret życia, opierając się na niepublikowanych listach i zeznaniach, dogłębnie analizuje sekrety ukrytej tożsamości Deana. Demaskuje manipulacje, przywracając prawdziwe oblicze ikony, które przez dekady było ukrywane w imię zysku i społecznych konwenansów.

Nagła śmierć Deana zaskoczyła Warner Bros, które miało już przygotowane kampanie promocyjne do filmów Buntownik bez powodu i Olbrzym. Wytwórnia stanęła przed trudnym wyborem – czy przemilczeć okoliczności - i niejako sam fakt - jego śmierci, czy wykorzystać ją marketingowo. Ostatecznie „postanowiono reklamować nowy film, jakby Dean wciąż żył. Materiały promocyjne, zdjęcia i wywiady z nim rozpowszechniano tak samo, jak w przypadku każdej innej gwiazdy. Dla jego fanów Dean nie tylko ożył – stał się istotą nadprzyrodzoną. ". To pociągnęło za sobą celowe kreowanie wizerunku Deana, publikowanie „ustawianych artykułów i zaprzeczanie plotkom o jego homoseksualności", aby chronić jego reputację i zmaksymalizować zyski. Wewnętrzne wiadomości działu public relations Warner Bros instruowały pracowników, by „nieustannie dostarczać felietonistom, magazynom filmowym, redakcjom prasowym i telewizyjnym wszelkie możliwe materiały o Jamesie Deanie". Studio skutecznie kształtowało odbiór filmu za pomocą wprowadzającego w błąd marketingu przesyłając do mediów „poufne streszczenia fabuły filmu - nieprzeznaczone do publikacji - które miało niewiele wspólnego z ostateczną wersją". Przedstawiali Jima Starka jako brutalnego opryszka, a jego bliskiego przyjaciela Platona jako „oszalałego zabójcę z bronią w ręku", całkowicie ignorując homoerotyczne podteksty, które Dean i reżyser Nicholas Ray celowo wpletli w film.

Rodzina i spadkobiercy. Wierna ochrona „hetero" wizerunku.

Walka o wizerunek Deana nie zakończyła się na Warner Bros. CMG Worldwide oraz spadkobiercy Deana wciąż „licencjonują i eksploatują wizerunek Deana", dbając o jego „absolutną heteroseksualność" w celach komercyjnych. Ta polityka wynikała z przekonania, że „kapitalistyczna Ameryka wciąż uznawała osoby queerowe za niszowe" i obaw o utratę zysków. Rodzina Deana, nawet w XXI wieku, odrzucała pół wieku badań, zlecając oficjalne biografie, które wzmacniały obraz aktora jako „stuprocentowego hetero". George Perry, autor jednej z takich biografii z 2005 roku, twierdził, że Dean wykorzystał Rogersa Bracketta jedynie jako „nadarzającą się okazję do osiągnięcia celu", a jego homoseksualizm to utrwalony mit. Ta wierność heteronormatywnemu wizerunkowi posunęła się do tego stopnia, że spadkobiercy woleli postrzegać go jako „niemoralnego potwora" niż jako geja. Nawet w 2024 roku, magazyny takie jak Vogue publikowały artykuły, mające „podważyć złośliwe plotki o homo- lub biseksualności Deana", zachwalając jego nieudany romans z Pier Angeli jako „najlepszy możliwy dowód" przeciwko „seksualnemu zboczeniu".

Bitwa biografów i pękanie fasady.

Wczesne biografie, takie jak te autorstwa Williama Basta (1956) i Joego Hyamsa (1956), celowo cenzurowały lub fałszowały fakty, aby chronić reputację Deana przed oskarżeniami o homoseksualizm. Bast, który w 1956 roku wydawał książkę pod wpływem redakcyjnych sugestii, „cenzurował swoje słowa, a nawet zmieniał niektóre fakty", by przedstawić Deana w społecznie akceptowalny sposób.

„Jego książka miała być literacką wersją kłopotliwej kulminacji Buntownika bez powodu, która uczyniła niewidzialnym to, co istotne."

Jednak wraz z upływem lat, fasada zaczęła pękać. W latach 70. pojawiła się seria książek, które próbowały ukazać prawdziwego Jamesa Deana, podważyć jego legendę i obalić fasadę męskości. John Gilmore w swojej książce z 1975 roku opisał go jako „kochanka mężczyzn i kobiet". 

„Zdaniem wszystkich starszych autorów porażką Deana było to, że nie pasował do wzorca męskości z połowy dwudziestego wieku – nie był uosobieniem ich dziecięcego wyobrażenia o prawdziwym mężczyźnie. A skoro nie pasował do tego schematu, to przynajmniej powinien – ich zdaniem – wpisywać się w stereotyp homoseksualisty: być ekstrawagancki, zniewieściały, kampowy.Funkcjonowanie gdzieś pomiędzy tymi kategoriami – bycie jednocześnie męskim i queerowym, silnym i wrażliwym – przerastało wyobrażenia ludzi wychowanych w dwudziestowiecznym, spolaryzowanym świecie absolutów. A jednak to właśnie dzięki tej enigmatycznej niejednoznaczności Dean stał się „Moną Lisą gejów” – najwyższym osiągnięciem sztuki queerowej, jak to określił Richard Martin z Metropolitan Museum of Art". 

Współczesne filmy i biografie zaczęły powoli, choć z oporem, podejmować temat jego seksualności. Peter Lawford w 1974 roku otwarcie omawiał homoseksualne kontakty Deana w telewizji. W 2006 roku William Bast wydał poprawioną wersję swojej biografii, tym razem otwarcie opisując „jego wędrówki z Deanem po gejowskim półświatka Hollywood" i przyznając, że homoseksualność Deana była faktem. To był akt odwagi cywilnej, który jednak wciąż musiał walczyć z dominującą, zafałszowaną narracją.

Dziedzictwo Jamesa Deana to nieustająca walka o prawdę i autentyczność w obliczu komercjalizacji i uprzedzeń. Jest symbolem wewnętrznego buntu, który nie mieści się w żadnych narzuconych kategoriach – ani w życiu, ani po śmierci. Jego cyfrowo wskrzeszany obraz często „nie przypomina prawdziwego Deana", co jest ironicznym świadectwem tej pośmiertnej bitwy. Książka James Dean. Sekret Życia jest kluczowym głosem w tym dialogu, mającym na celu przywrócenie prawdziwego oblicza ikony, która wciąż inspiruje do wolności i autentyczności.