Jeden rytm, który zmienił wszystko. Na czym polegał hipnotyczny puls krautrocka?
U samego serca hipnotycznej machiny krautrocka bije charakterystyczny rytm „motorik”. To mechaniczny, pulsujący groove w metrum 4/4, napędzany przez nieustępliwe uderzenie stopy perkusyjnej, który działa niczym silnik rozpędzający muzyczną autostradę. Ten transowy puls, wpisany w DNA kanonicznych utworów jak „Hallogallo” Neu! czy „Mother Sky” zespołu CAN, stał się potężnym fundamentem dla brzmienia, które do dziś wymyka się wszelkim szufladkom. Niemieccy muzycy rzucili rękawicę anglo-amerykańskiej tradycji, wyrzucając za burtę bluesowe solówki i przewidywalne rockowe schematy. Jak dosadnie ujął to Klaus Dinger z Neu!, chodziło o celowe odrzucenie wszystkiego, co znane, i rozpoczęcie od zera. Wtórował mu Jaki Liebezeit z CAN, rzucając rewolucyjną na lata 70. tezę, że „bez powtórzeń nie ma groove'u”. Ta minimalistyczna, zapętlona motoryka stała się dźwiękowym manifestem buntu, hymnem pokolenia, które miało dość rockowych konwenansów.
Dlaczego niemieccy muzycy zamknęli się w studiach i budowali własne instrumenty?
Ta potrzeba buntu nie wzięła się znikąd. Krautrock był bezpośrednią odpowiedzią na kulturową pustkę, jaka panowała na zgliszczach powojennych Niemiec. Młode pokolenie, pragnące odciąć się grubą kreską od nazistowskiej przeszłości rodziców, desperacko szukało nowej tożsamości. Ralf Hütter z Kraftwerk wspominał, że w tamtych czasach radio i kluby zalewała wyłącznie muzyka z Anglii i Ameryki. W tej twórczej próżni studio nagraniowe przeistoczyło się w prawdziwe laboratorium dźwięku. Kraftwerk zabarykadowali się w swoim studio Kling Klang w Düsseldorfie, gdzie nie tylko tworzyli, ale i sami konstruowali instrumenty. Pionierskie wykorzystanie syntezatorów Minimoog czy maszyn perkusyjnych, połączone z wizjonerską produkcją Conny’ego Planka, pozwoliło im wykreować brzmienia, które wyprzedzały swoją epokę o całe dekady. Plank, prawdziwy architekt dźwięku, współpracując z Neu! i Clusterem, traktował studio jak pełnoprawny instrument, rzeźbiąc kosmiczne pejzaże za pomocą innowacyjnych technik miksu i studyjnych efektów.
Polecany artykuł:
Jaki niemiecki gatunek ukształtował brzmienie Davida Bowiego, Radiohead i Joy Division?
Iskra tej dźwiękowej rewolucji rozpaliła pożar, którego płomienie objęły kolejne dekady w muzyce. Jej wibracje dotarły aż do samego Davida Bowiego, który na krautrockowym fundamencie, ramię w ramię z Brianem Eno, wzniósł swoją legendarną „Trylogię Berlińską”, definiując brzmienie post-punka i ambientu. Echa pulsującego rytmu motorik do dziś odbijają się w twórczości gigantów sceny alternatywnej, od Sonic Youth i Stereolab, aż po Radiohead czy LCD Soundsystem. Najlepszym dowodem jest tu Stephen Morris, perkusista Joy Division i New Order, który bez ogródek przyznawał, że jego maszynowy, precyzyjny styl gry to bezpośrednia inspiracja pracą Klausa Dingera z Neu!. Rewolucyjna była jednak nie tylko muzyka, ale i cała filozofia tworzenia. Ekipa z CAN praktykowała „instant composition”, czyli spontaniczne komponowanie utworów w trakcie gorących sesji nagraniowych. To podejście, w którym edycja i przetwarzanie dźwięku stają się równie ważne co sama kompozycja, na zawsze zmieniło oblicze muzyki, zapowiadając nadejście ery produkcji elektronicznej i remiksu.
