Ta gwiazda ma dosłownie dwie twarze. Niesamowity fenomen w kosmosie

i

Autor: materiały prasowe / Caltech

Ta gwiazda ma dwie twarze! Niesamowity fenomen w kosmosie

2023-07-26 8:49

Księżyc ma swoją jasną i ciemną stronę, a Janus jest fenomenem o dwóch twarzach. Ten piękny biały karzeł ma jedną stronę z wodoru, a drugą z helu. Swoje imię otrzymał po rzymskim bogu o dwóch twarzach, opiekunem przejścia, mostów, dróg, patronem umów oraz sojuszy.

Gwiazda Janus jest białym karłem, a więc znajduje się w stadium, do którego przejdzie nasze Słońce za około 5 miliardów lat. Można powiedzieć, że jest to ciało umierającej gwiazdy, której wyczerpało się paliwo. Wcześniej przechodzi przez stadium czerwonego olbrzyma, gdzie pęcznieje i po zsyntetyzowaniu wodoru z jądra zaczyna syntetyzować hel bliższy powierzchni. Białe karły są malutkie w porównaniu do gwiazd, ale mają ogromną gęstość i masę podobną do swojego wcielenia „za życia”.

Na czym zatem polega fenomen pięknej gwiazdy o dwóch twarzach? Badający go naukowcy mają wiele teorii, jedną z nich przytacza Ilaria Caiazzo z uczelni Caltech.

- Nie wszystkie białe karły przechodzą przemianę z wodorowych do helowych na powierzchni – tłumaczy – Możliwe, że właśnie udało nam się przyłapać na tym białego karła.

Dlaczego jednak gwiazda jest tak idealnie podzielona na dwie strefy? Trudno uwierzyć, że bez żadnego przypadku pojawił się tak geometrycznie równy fenomen. Według Caiazzo odpowiedzią mogą być pola magnetyczne.

- Pola magnetyczne wokół ciał niebieskich bywają niesymetryczne albo silniejsze na jednej ze stron – opowiada – Takie pola mogą zapobiec mieszaniu się pierwiastków. Zatem jeśli po jednej stronie pole jest silniejsze, zajdzie tam znacznie mniej przypadków mieszania się wodoru z helem i będzie on występował samodzielnie.

Inna teoria zakłada zmiany gęstości gazów z powodu pól magnetycznych Janusa. Jak przekonuje James Fuller, astrofizyk z Caltech, to pozwoliłoby na powstanie wodorowego „oceanu” na powierzchni Janusa, tam gdzie pole jest silniejsze.

- Nie wiemy jeszcze która z tych teorii jest właściwa – tłumaczy – ale na razie nie jesteśmy w stanie inaczej tego wyjaśnić niż poprzez asymetryczne pola magnetyczne.

Wyniki obserwacji pięknej umarłej gwiazdy opublikowało naukowe czasopismu Nature.

"Życz mi tych emocji..." - Rubens w Esce Rock