W pierwszym etapie eliminacji niezależni krytycy z różnych redakcji i instytucji kultury zgłosili najciekawsze osobowości minionego roku w siedmiu kategoriach: Film, Literatura, Teatr, Sztuki wizualne, Muzyka poważna, Muzyka popularna i Kultura cyfrowa. Nazwiska tych młodych artystów i twórców nominowanych do Paszportów POLITYKI 2022 zostaną opublikowane jutro, 7 grudnia 2022 r., w najnowszym wydaniu tygodnika POLITYKA (nr 50/22). W kolejnym etapie Kapituła składająca się z dziennikarzy tygodnika POLITYKA wyłoni tegorocznych laureatów.Jak co roku dowiemy się także, kto został Kreatorem Kultury – partnerem tej nagrody jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
Laureatów poznamy 17 stycznia 2023 r. podczas Gali wręczenia Paszportów POLITYKI, transmitowanej w ogólnopolskiej telewizji TVN, oraz na Facebooku i kanale YouTube POLITYKI.
Zapraszamy do oglądania, a przedtem do zapoznania się z sylwetkami nominowanych do tegorocznych Paszportów POLITYKI.
Historia Paszportów Polityki
Paszporty POLITYKI to nagroda przyznawana przez tygodnik POLITYKA od 1993 r. Wymyślił ją wieloletni szef działu kultury Zdzisław Pietrasik. Od 30 lat wręczana jest każdego roku młodym twórcom i artystom za wybitne osiągnięcia artystyczne. Twórcy nagradzani są w następujących kategoriach: Film, Teatr, Literatura, Sztuki wizualne, Muzyka poważna, Muzyka popularna oraz, od 2016 r., Kultura cyfrowa. Od 20 lat przyznawana jest także nagroda specjalna dla Kreatora Kultury. To wyróżnienie otrzymują osoby lub instytucje, które w sposób szczególny i niestandardowy przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie.
Przez 29 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów POLITYKI uhonorowała 186 laureatów, w tym 231 artystów i twórców (licząc zespoły), oraz wyróżniła 26 Kreatorów Kultury. Paszporty przyznawane są na ogół młodym twórcom między 30. a 40. rokiem życia, ale wśród laureatów zdarzali się też dojrzali artyści – 50- i 60-latkowie – oraz nastolatkowie. Najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii Muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+).
Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Wielu nagrodzonych w latach 90. to dzisiaj uznani twórcy, którzy wychowali nowe pokolenie artystów nagrodzonych Paszportami POLITYKI już w XXI w. i zasłużyli już na miano Kreatora Kultury (np. Olga Tokarczuk czy Katarzyna Nosowska). W 2020 i 2021 r. przyznano nagrodę specjalną o nazwie Kultura Zdalna, dla artystów działających online w czasach pandemii Covid-19.
Nominowani do Paszportów Polityki 2022
Kategoria Film
Jan Holubek
Reżyser i operator, rocznik 1978. Współtwórca „Wielkiej wody”, najlepszego jak dotąd polskiego serialu Netflixa i jednego z naszych największych sukcesów w tej dziedzinie. Opowieści o powodzi i potransformacyjnej rzeczywistości, która rozgrywa się we Wrocławiu w 1997 r. Dwa lata temu otrzymał swoją pierwszą nominację do Paszportu za debiut fabularny „25 lat niewinności. Sprawa Tomasza Komendy”, który również stał się przebojem (obejrzało go ponad 700 tys. Polaków). Wcześniej zyskał renomę jako autor zdjęć. Jego znakiem firmowym jest wszechstronność, czego dowodem także dokument „Słońce i cień”, poświęcony przyjaźni jego ojca – Gustawa Holoubka – z Tadeuszem Konwickim, oraz kryminalny serial „Rojst” rozgrywający się w mrocznych realiach stanu wojennego.
Damian Kocur
Reżyser, doktorant w Szkole Filmowej w Łodzi, absolwent Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego, ma też licencjat z germanistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Urodził się w 1983 r. Autorski styl wypracował, realizując kolejne nagradzane krótkie metraże. Jego wrażliwe społecznie kino często rozgrywa się na prowincji, zaciera granice między fabułą a dokumentem, przed kamerą stają nieprofesjonalni aktorzy. Fabularny debiut „Chleb i sól” – historia inspirowana głośną tragedią w Ełku, gdzie w noc sylwestrową tunezyjski pracownik baru z kebabem śmiertelnie ranił Polaka, który ukradł z baru napoje – przyniósł mu międzynarodowe uznanie i prestiżowe wyróżnienia na festiwalach w Wenecji, Antalyi, Cottbus, Gijón, Kairze oraz kompletne zlekceważenie jury w Gdyni.
Agnieszka Smoczyńska
Reżyserka i scenarzystka filmowa i teatralna. Urodziła się w 1978 r. we Wrocławiu. Jej fabularny debiut „Córki dansingu”, feministyczny horror o dorastaniu i inicjacji skrzyżowany z musicalem, zdobył łącznie kilkanaście światowych nagród. Za „Fugę”, bergmanowską opowieść o kobiecie cierpiącej na fugę dysocjacyjną, zaburzenie, które powoduje utratę pamięci, była nominowana do Paszportu POLITYKI w 2018 r. Trzecia, nakręcona w Wielkiej Brytanii, fabuła – „Silent Twins” – to historia afrokaraibskich bliźniaczek z Walii, które przez lata odmawiają werbalnej komunikacji z kimkolwiek poza sobą i zamykają się w świecie własnej wyobraźni. Film potwierdza z kolei pozycję Smoczyńskiej jako artystki obdarzonej najbardziej niezwykłą wyobraźnią we współczesnym polskim kinie.
Ponadto nominowani zostali: Anna Jadowska (reżyserka), Jacek Lusiński (reżyser), Tadeusz Łysiak (reżyser), Grzegorz Mołda (reżyser), Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski (reżyserzy), Klaudia Śmieja (producentka).
Oni nominowali: Barbara Hollender („Rzeczpospolita”), Łukasz Maciejewski (Szkoła Filmowa w Łodzi, Interia), Jakub Majmurek („Krytyka Polityczna”), Karolina Pasternak (krytyczka niezależna), Anita Piotrowska („Tygodnik Powszechny”), Adriana Prodeus („KINO”), Tomasz Raczek („Magazyn Filmowy SFP”), Tadeusz Sobolewski („Gazeta Wyborcza”), Rafał Syska (Narodowe Centrum Kultury Filmowej), Grażyna Torbicka (niezależna dziennikarka, dyrektorka festiwalu Dwa Brzegi).
Kategoria Teatr
Jakub Skrzywanek
Reżyser i dyrektor artystyczny Teatru Współczesnego w Szczecinie. Urodzony w 1992 r. we Wrocławiu. Ma na koncie jedne z najmocniej dyskutowanych przedstawień ubiegłego sezonu. Pierwsze to „Śmierć Jana Pawła II” (Teatr Polski w Poznaniu), naturalistyczna rekonstrukcja ostatnich godzin życia papieża Wojtyły, zestawiona ze wspomnieniami i refleksjami poznaniaków i poznanianek. Drugi – oparty na reportażach Janusza Schwertnera „Spartakus. Miłość w czasach zarazy” (Teatr Współczesny w Szczecinie) – podnosi problem wykluczenia osób LGBT+ i katastrofalnego stanu psychiatrii dziecięcej, a kolejne pokazy wieńczą śluby par jednopłciowych, w pozateatralnej polskiej rzeczywistości wciąż niedostępne. Chwalony za odwagę, konsekwentne łączenie postawy skandalisty i prowokatora ze społecznym zaangażowaniem.
Michał Buszewicz
Dramatopisarz, dramaturg i reżyser, urodzony w 1986 r. w Krakowie. Jego „Edukacja seksualna” (Teatr Współczesny w Szczecinie), mądry spektakl z misją, napisany oraz wyreżyserowany przez samego Buszewicza, nie tylko zachwyca młodszych i starszych, wygrywa festiwale i jest niekwestionowanym teatralnym hitem mijającego roku, ale przejmuje obowiązki porzucone przez ideologicznie sterowane polskie szkolnictwo. Wcześniej jego sztuki trafiały do finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej czy bydgoskiej Aurory. Jako dramaturg współpracował przy spektaklach reżyserowanych przez nagrodzone Paszportem POLITYKI Ewelinę Marciniak i Annę Smolar. Od kilku lat reżyseruje własne teksty, prowadzi też warsztaty dramaturgiczne dla młodzieży i dorosłych, i jest licencjonowanym nauczycielem Vinyasa jogi.
Agnieszka Jakimiak
Reżyserka teatralna i dramatopisarka, a także nagradzana eseistka i recenzentka. Urodzona w 1987 r. w Łodzi. Gatunek, jaki uprawia w teatrze, można nazwać scenicznym esejem. Pierwsze (lata 2011–17) tworzyła w duecie z reżyserką Weroniką Szczawińską, kolejne, jako reżyserka i (współ)scenarzystka, z dramaturgiem i scenografem Mateuszem Atmanem. Do najnowszych należą m.in. „Martwa natura” (Teatr Powszechny w Warszawie), „nosexnosolo” (Wrocławski Teatr Współczesny i Komuna Warszawa), nawiązujący do mobbingu i molestowania stosowanego przez belgijskiego twórcę Jana Fabre'a wobec artystów swojej grupy, czy „Kongres futurologiczny” na podstawie prozy Lema (Teatry Współczesne we Wrocławiu i Szczecinie). Oraz doceniona przez krytyków „Miła robótka”, o emancypacyjnym aspekcie polskiej pornografii z lat 90.
Ponadto zgłoszeni zostali: Marta Bury (choreografka i założycielka teatru o. de. la w Rzeszowie), Renata Derejczyk (dyrektorka artystyczna Teatru im. Horzycy w Toruniu), Klaudia Hartung-Wójciak (reżyserka), Monika Kufel i Ana Nowicka (aktorka i scenografka oraz aktorka i reżyserka, twórczynie Teatru Barakah w Krakowie), Łukasz Lewandowski (aktor), Dorota Nawrot (scenografka), Konrad Nepelski (kompozytor), Maja Pankiewicz (aktorka), Aleksandr Prowaliński (reżyser światła), Malina Prześluga (dramatopisarka), Radek Stępień (reżyser), Cezary Tomaszewski (reżyser), Łukasz Twarkowski (reżyser), zespół TR Warszawa, Dawid Żakowski (performer, tancerz, aktor, reżyser, założyciel i kierujący działaniami zespołu Sztuka Nowa).
Oni nominowali: Michał Centkowski („Newsweek”, „Vogue Polska”), Jacek Cieślak („Rzeczpospolita”, „Teatr”), Tomasz Domagała (blog „Domagała Się Kultury”), Łukasz Drewniak (Teatralny.pl), Dariusz Kosiński („Tygodnik Powszechny”, Uniwersytet Jagielloński), Monika Kwaśniewska-Mikuła („Didaskalia”, Uniwersytet Jagielloński), Katarzyna Niedurny (Dwutygodnik. com, „Gazeta Wyborcza”, Podcast o Teatrze), Jacek Sieradzki („Dialog”), Joanna Targoń („Gazeta Wyborcza”, „Didaskalia”), Jacek Wakar (krytyk niezależny).
Kategoria Literatura
Urszula Honek
Urodziła się w 1987 r., pochodzi z Racławic koło Gorlic, a Beskid Niski opisuje w nominowanych „Białych nocach” (Wydawnictwo Czarne). Zaczyna się je czytać jak zbiór opowiadań, ale w pewnym momencie okazuje się, że te historie są ze sobą powiązane. Honek tworzy świat, w którym jawa miesza się ze snem i wyobraźnią, a opisuje go z wyczuciem zdania i rytmu. To jej debiut prozatorski, wcześniej ukazały się trzy książki poetyckie: „Sporysz” (2015 r.), „Pod wezwaniem” (2018 r.) i „Zimowanie” (2022 r.). Była laureatką m.in. Nagrody im. Adama Włodka oraz Nagrody im. Stanisława Barańczaka w ramach Poznańskiej Nagrody Literackiej. Była też nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia. Za „Białe noce” otrzymała już nominację do międzynarodowej nagrody Premio Grand Continent 2022.
Grzegorz Piątek
Urodził się w 1980 r. w Warszawie i ukończył Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Pisze, wykłada, opowiada i oprowadza. Był kuratorem wielu wystaw, pracował jako redaktor miesięcznika „Architektura-Murator”, pisał felietony w „Gazecie Stołecznej” oraz artykuły o architekturze, designie i mieście. Jego książki „Sanator: kariera Stefana Starzyńskiego” (2016 r.) i „Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949” (2020 r.) zostały uhonorowane Nagrodą Literacką m. st. Warszawy, „Najlepsze miasto świata” znalazło się w finale nagrody Nike. Najnowsza to „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939” (Wydawnictwo WAB). Autor mierzy się tym razem z mitem „miasta z morza i marzeń”, w kolejnym polskim mieście odnajdując fascynującego bohatera.
Ishbel Szatrawska
Urodziła się w 1981 r. w Olsztynie, a obecnie mieszka w Krakowie. Jest dramatopisarką i teatrolożką. Zadebiutowała dramatem „Objects in Mirror Are Closer Than They Appear” w e-antologii „Nasz głos” wydanej przez Narodowy Stary Teatr w Krakowie. I również za dramat, „Żywot i śmierć pana Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia” (Wydawnictwo Cyranka), otrzymała nominację. Ze swobodą i odwagą gra tu konwencjami, zmienia tonacje, miesza współczesność i przeszłość. Korzysta z tradycji dramatów Hanocha Levina, teatru Warlikowskiego i Krall, ale idzie dalej, a wszystko po to, żeby przyszpilić pojedynczy żydowski los – Hersha Libkina, który z łódzkiego getta i z Auschwitz trafia po wojnie do Hollywood – i jednocześnie podważyć rozmaite stereotypy.
Ponadto zgłoszeni zostali: Wiktoria Bieżuńska, Maciej Bobula, Wojciech Chamier-Gliszczyński, Urszula Chylaszek, Marcin Gaczkowski, Sabina Jakubowska, Aneta Kamińska, Maria Karpińska, Andrzej Muszyński, Sebastian Nowak, Agata Romaniuk, Patryk Pufelski, Radek Rak, Katarzyna Szaulińska, Wit Szostak, Filip Zawada.
Oni nominowali: Małgorzata Bugaj (RMF Classic), Eliza Kącka (Uniwersytet Warszawski), Piotr Kofta (krytyk niezależny), Zofia Król (Dwutygodnik.com), Juliusz Kurkiewicz („Gazeta Wyborcza”, „Książki. Magazyn do czytania”), Maciej Libich (Magazyn „Wizje”, Uniwersytet Warszawski), Paulina Małochleb (Uniwersytet Jagielloński, blog „Książki na ostro”), Anna Marchewka (literaturoznawczyni i krytyczka), Michał Nogaś („Gazeta Wyborcza”, Radio Książki), Wojciech Szot (blog „Zdaniem Szota”).
Kategoria Sztuki Wizualne
Solidarny Dom Kultury Słonecznik
Powstał jako spontaniczna reakcja na wybuch wojny w Ukrainie i napływ do Polski setek tysięcy uchodźców. Łączy autentyczny oddolny aktywizm z instytucjonalnym wsparciem (opiekę merytoryczną i lokalową roztoczyło nad „Słonecznikiem” Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie). Zaczął od akcji typowo pomocowych, z czasem jednak działalność się poszerzyła o projekty kulturalno-artystyczne: wykłady i prelekcje, warsztaty plastyczne dla dzieci, prezentacje książek, koncerty, wieczory poezji, ale też warsztaty kulinarne. Jako inicjatorów „Słonecznika” wymienia się Tarasa Gembika, Yulię Krivich, Jakuba Depczyńskiego, Marię Beburię, Kaję Kusztrę, Natalię Sielewicz, Bognę Tęczynopol i Sebastiana Cichockiego.
Potencja
Grupa artystyczna, tworzona od połowy poprzedniej dekady przez trójkę absolwentów krakowskiej ASP: Karolinę Jabłońską (ur. w 1991 r.), Tomasza Kręcickiego (ur. w 1990 r.) i Cyryla Polaczka (ur. w 1989 r.). Zaczynali z pozycji buntowniczych, w 2018 r. w czasie Warsaw Gallery Weekend otworzyli alternatywne stoisko ze sztuką pod Pałacem Kultury. Szybko jednak zostali zauważeni przez czołowe polskie galerie. Łączy ich ciekawość wobec otaczającego świata; przyglądają się jego szczegółom, pozornie banalnym (Kręcicki), nadają codzienności posmak surrealny, tajemniczy (Polaczek) albo zmagają się z nią, angażując osobiste emocje (Jabłońska). W 2022 r. grupa przypomniała o sobie wyśmienicie przygotowaną wystawą „Teoria humoralna” w BWA Zielona Góra i BWA Bielsko-Biała.
Agata Słowak
Malarka, urodziła się w 1994 r., dyplom na warszawskiej ASP obroniła w 2019 r. W oryginalny sposób łączy odwagę w podejmowaniu ważnych tematów społecznych z osobistą perspektywą, uwzględniającą jej pragnienia, marzenia, popędy, fantazje, lęki, nadzieje. Jej prace potrafią jednocześnie wzbudzać emocje i prowokować intelektualnie. Szybko dostrzeżona przez kuratorów. Chrztem bojowym był udział w głośnej wystawie „Farba znaczy krew” w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2019 r.). W tym roku wysoko oceniono jej indywidualną wystawę „Tylko nasze stany” w Fundacji Galerii Foksal, ale też udział w wystawach zbiorowych: „Niepokój przychodzi o zmierzchu” (Zachęta), „Kto zapisze historię łez” (MSN) i „Siedem etapów życia kobiety” (Miejska Galeria Sztuki w Łodzi).
Ponadto zgłoszeni zostali: Alicja Biała, Przemek Branas, Monika Drożyńska, Krzysztof Gil, Jakub Gliński, Zuzanna Golińska, Karolina Grzywnowicz, Veronika Hapchenko, Tomasz Kręcicki, Magdalena Karpińska, Yulia Krivich, Piotr Marzec, Olga Micińska, Dominika Olszowy, Karol Palczak, Agnieszka Polska, Patryk Różycki, Aleksandra Waliszewska, Karolina Wojtas.
Oni nominowali: Kuba Banasiak (Magazyn SZUM), Dobromiła Błaszczyk (Contemporary Lynx), Alek Hudzik („Newsweek”), Rafał Kamecki (Artinfo.pl), Piotr Kosiewski („Tygodnik Powszechny”), Piotr Policht (Culture.pl), Karol Sienkiewicz („Gazeta Wyborcza”), Stach Szabłowski (Dwutygodnik.com), Bogna Świątkowska (Fundacja Bęc Zmiana), Anna Theiss (krytyk niezależny).
Kategoria muzyka poważna
Szymon Chojnacki
Bas-baryton, urodzony w 1984 r. Studiował w poznańskiej Akademii Muzycznej, w Musikhochschule w Lubece oraz Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Stuttgarcie. Jego repertuar jest szeroki: w wiedeńskiej Staatsoper uczestniczył w wystawieniu „Burzy” współczesnego twórcy Thomasa Adèsa, w teatrze w Passau śpiewał w „Jesus Christ Superstar” Andrew Lloyda Webbera, „Platée” Jeana-Philippe’a Rameau czy „Lisiczce Chytrusce” Leoša Janáčka. Wykonuje też pieśni i muzykę oratoryjno-kantatową. W tym roku polskie wydawnictwo muzyczne Acte Préalable wydało z jego inicjatywy wysoko ocenianą płytę z kompletem pieśni legendarnego pianisty-wirtuoza Ignacego Friedmana. W Niemczech otrzymała nominację do prestiżowych nagród OPUS Klassik, nominowana jest też do International Classical Music Awards.
Lilianna Krych
Dyrygentka, urodzona w 1986 r. w Warszawie, absolwentka warszawskiego Uniwersytetu Muzycznego. Ma wiele osiągnięć w dziedzinie muzyki współczesnej i operowej. Jest członkinią kolektywu Hashtag Ensemble i prowadzi ambitne programy na Warszawskiej Jesieni, m.in. prawykonanie „Fake Opera” Wojciecha Błażejczyka i pierwsze sceniczne polskie wykonanie opery kameralnej „Luci mie traditrici” Salvatore Sciarrino; w tym roku poprowadziła fragmenty „The Great Learning” Corneliusa Cardew oraz „Pasję dziewczynki z zapałkami” Davida Langa we współpracy z Match-Match Ensemble, Teatrem Bezdomnych i Radical Polish Arkestra. Współpracuje z Polską Operą Królewską. Fascynuje ją przenikanie się dziedzin sztuki, praca w obszarze głosu, ciała i ruchu; bywa nie tylko dyrygentką, ale też performerką.
Anna Sułkowska-Migoń
Urodzona w 1995 r. w Krakowie dyrygentka, która początkowo była instrumentalistką. Studiowała grę na altówce na warszawskim Uniwersytecie Muzycznym, następnie dyrygenturę symfoniczno-operową w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy u swego ojca Piotra Sułkowskiego, wreszcie w krakowskiej Akademii na kierunku dyrygentury symfonicznej (u Łukasza Borowicza) oraz chóralnej. Dwukrotna stypendystka programu Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca „Dyrygent-rezydent”, zaangażowana także w działalność edukacyjną. W marcu wygrała konkurs dla dyrygentek La Maestra w Paryżu, otrzymała też nagrodę Taki Alsop Conducting Fellowship, a w ostatnich dniach Nagrodę Koryfeusza Muzyki Polskiej w kategorii Odkrycie Roku oraz zaproszenie do programu Hart Institute of Women Conductors przy operze w Dallas.
Ponadto zgłoszeni zostali: Robert Bachara (skrzypek barokowy), Tymoteusz Bies (pianista), Andrzej Filończyk (baryton), Marta Gardolińska (dyrygentka), Andrzej Grygier (gitarzysta), Justyna Khil (sopranistka), Krzysztof Komendarek-Tymendorf (altowiolista), Dawid Lubowicz (skrzypek), Szymon Mechliński (baryton), Wojciech Niedziółka (skrzypek), Antonina Nowacka (wokalistka), Grzegorz Skrobiński (pianista), Karolina Sofulak (reżyserka), Jacek Sotomski (kompozytor), Marek Szlezer (pianista), Sulamita Ślubowska (skrzypaczka), Ignacy Jan Wiśniewski (pianista), Cohaere Ensemble, NeoQuartet.
Oni nominowali: Anna S. Dębowska („Gazeta Wyborcza”), Jacek Hawryluk (Polskie Radio Dwójka), Dorota Kozińska (publicystka niezależna), Jacek Marczyński („Rzeczpospolita”, „Ruch Muzyczny”), Jakub Puchalski (publicysta niezależny), Adam Rozlach (Polskie Radio Jedynka), Krzysztof Stefański („Ruch Muzyczny”), Jan Topolski („Glissando”), Marlena Wieczorek (meakultura.pl), Kinga A. Wojciechowska („Presto”).
Kategoria muzyka popularna
1988 (Przemysław Jankowiak)
Rok urodzenia nosi w pseudonimie, a w muzyce, którą jako producent nagrywa dla różnych wykonawców, słychać, że potrafi patrzeć w przyszłość, nie zapominając o przeszłości. Pochodzi ze Szczecina, na scenie działa od kilkunastu lat, nagrywał pod szyldem Etamski i w duecie Syny (z nominowanym do Paszportu POLITYKI raperem Piernikowskim). Pierwszą nominację do Paszportu w roku 2020 przyniósł mu autorski minialbum „Ring the Alarm” oraz nagrana w duecie z raperem Włodim płyta „W/88”. W roku 2022 opublikował autorski album „Ruleta”, na który zaprosił całą plejadę gości, nie tylko z hiphopowego środowiska. Partnerował też Monice Brodce przy pracy nad jej chwalonym minialbumem „Sadza”, a na festiwalu w Gdyni błysnął jako autor muzyki do pełnometrażowego filmu „Zadra”.
Mrozu
Urodził się w 1986 r. we Wrocławiu, jako Łukasz Mróz. Wokalista, producent muzyczny, kompozytor i autor tekstów o szerokich horyzontach – od popu, po reggae i hip hop. Solowe albumy nagrywa od 13 lat, ma na koncie sporo przebojów („Miliony monet”, „Jak nie my to kto”, „Szerokie wody”), na ścianie kilka platynowych i złotych płyt. Ale to „Złote bloki” z 2022 r. przyniosły mu nominację do Paszportu. Decydującym czynnikiem wydaje się tu styl – pełen elegancji, mocno zanurzony w przeszłości, nawiązujący do R&B, a nawet bluesa, a przy tym naturalny i swobodny, świetnie przyjmowany na żywo, co potwierdzają wyprzedane trasy koncertowe. Co ciekawe, podobnie jak konkurent z paszportowych nominacji – 1988 – Mrozu też miał epizod twórcy hiphopowych beatów.
Szczyl
Urodził się w 2000 r. jako Tymoteusz Rożynek. A wydana pod koniec 2021 r. debiutancka płyta „Polska Floryda” (w tytule odnosił się do rodzinnej Gdyni i całego Trójmiasta) z miejsca uczyniła z niego sensację sceny hiphopowej. Sens wyboru drogi artystycznej potwierdziły trzy nominacje do Fryderyków oraz kolejne trofea na nagrodach branżowych (Lech Polish Hip-Hop Music Awards zdobyte w trzech kategoriach) oraz nagroda Odkrycie Empiku 2021. Szczyl jest wszechstronnym raperem, który pozwala sobie na wycieczki w stronę tradycji tego gatunku w polskim wydaniu. Łączy pokolenia, także na nowej, świetnie ocenianej płycie, „8171”, którą nagrał w całości w duecie z Magierą, producentem muzycznym stale obecnym na scenie od dwóch dekad.
Ponadto zgłoszeni zostali: Bastarda, Brodka, Karolina Cicha, Joanna Duda, Karaś/Rogucki, Bartosz Kruczyński, Kurws, Mata, Naphta, Antonina Nowacka, Marek Pędziwiatr, Kamil Piotrowicz, Marek Pospieszalski, Resina, Sanah, Trupa Trupa, VTSS, WaluśKraksaKryzys, Julia Wieniawa, Wishlake, Hubert Zemler.
Oni nominowali: Jan Błaszczak („Tygodnik Powszechny”), Gabi Drzewiecka (TVN, Chillizet), Marcin „Flint” Węcławek (Interia, CGM, Polityka.pl), Tomasz Gregorczyk i Janusz Jabłoński (PR Dwójka, nominują wspólnie), Jakub Knera (The Quietus, Fundacja Palma, Dwutygodnik.com, Radiowe Centrum Kultury Ludowej, POLITYKA), Jacek Skolimowski („Newsweek”), Jędrzej Słodkowski („Gazeta Wyborcza”), Jarek Szubrycht („Gazeta Wyborcza”), Agnieszka Szydłowska (newonce.radio), Michał Wieczorek (Dwutygodnik.com, Radiowe Centrum Kultury Ludowej, „Czas Kultury”).
Kategoria Kultura Cyfrowa
Anna i Jakub Górniccy (Outriders)
Współzałożyciele międzynarodowego reporterskiego start-upu, który zmienił w ostatnich sezonach sposób opowiadania o świecie. Ich pomysł to połączenie wysokiej próby dziennikarstwa z innowacyjnym wykorzystaniem cyfrowych technologii medialnych. Doskonałym wyrazem takiej strategii jest projekt „Jeden dzień w…”, opowiadający o życiu w czasie wojny w sześciu miastach Ukrainy. Reporterzy Outriders wspólnie z kolegami przewodnikami z Ukrainy pokazują, jak wygląda życie w cieniu nieustannego zagrożenia bombardowaniami. A technologia VR/360 pozwala widzom zanurzyć się w życie tych miast i podążać w naturalny sposób za opowieścią narratora. Najważniejsze są tu opowieści o współczesnym świecie, a nowe technologie to środek, który pomaga w dotarciu z treścią do odbiorców.
Marcin Kryszpin, Grzegorz Szczygieł (Flying Wild Hog)
Współtwórcy jednego z tegorocznych sukcesów polskiego studia Flying Wild Hog, gry „Trek to Yomi”. Tę czarno-białą samurajską opowieść chwalono w pierwszej kolejności za walory estetyczne – klimat rodem z filmów Kurosawy – a także za wierność realiom historycznym i religijnym. Całość jest, jak to bywa w tej branży, efektem pracy zespołowej wielu osób, ale paszportowi jurorzy zwracali uwagę na wkład Kryszpina (ur. 1985 r.), założyciela i Game Directora rzeszowskiego oddziału Flying Wild Hog, oraz Szczygła (ur. w 1983 r.), absolwenta wrocławskiej ASP, od początku związanego z tym oddziałem, gdzie pełni funkcję Art Directora, choć na koncie ma też doświadczenia filmowe i telewizyjne.]
Mateusz Skutnik
Urodzony w 1976 r. w Poznaniu twórca komiksów i gier, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Zasłynął najpierw komiksowym cyklem „Rewolucje”, malowanym od ponad 20 lat i publikowanym przez Egmont (2004–06) oraz wydawnictwo Timof i Cisi Wspólnicy (2010–18). To ona była źródłem serii gier „Submachine”. Z kolei „Morfołaki”, inna seria komiksowa autora, przekształciła się z biegiem lat w serię gier „Daymare Town”. Nie porzucił komiksu, ale zrobił sobie przerwę ze względu na pracę nad grą „Slice of Sea”, za którą otrzymał nominację do Paszportu. To ręcznie rysowana na papierze – jak komiksy – przygodówka polegająca na rozwiązywaniu zagadek, zaludniona przez dziwaczne stwory, autorska i wysmakowana.
Ponadto zgłoszeni zostali: Jakub Cisło, Paweł Janicki (WRO), The Kissinger Twins, Piotr Krajewski, Violetta Kutlubasis-Krajewska (WRO), Paweł i Wojciech Lekki (Exor Studios), Kasia Molga (Studio Molga Ltd), Agata Nawrot i Sebastian Krzyszkowiak (Holy Pangolin), Mateusz Pawłowski, Jakub Tomczak i Szymon Żak („Kroniki Myrtany: Archolos”), Krzysztof Pijarski (Laboratorium Narracji Wizualnych – vnLab/ Łódzka Szkoła Filmowa), Michał Stalewski i Natalia Stalewska (Evil Indie Games), Łukasz i Kamila Spierewka (Afterburn), Maciej Szcześnik, Ewa Szczepanowska (Warszawska Szkoła Filmowa), Tate Multimedia (Dawid Marcinkowski i Katarzyna Kifert), Techland, Paweł Wilk (Ice Code Games), Michał „Kiero” Woźniak (Madwizards).
Oni nominowali: Marek Czerniak (Fundacja Indie Games Polska), Marzena Falkowska (Altergranie), Mirosław Filiciak (Uniwersytet SWPS, „Pixel”), Maria B. Garda (University of Turku, Polskie Towarzystwo Badania Gier), Adam Mazur (Blokmagazine. com, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu), Iza Pogiernicka (twitch. tv/9kier, „CD-Action”), Paweł Schreiber (UKW, „Pixel”), Barnaba Siegel („CD-Action”), Michał Radomił Wiśniewski („Pixel”, Dwutygodnik.com), Elwira Wojtunik (Fundacja Photon, Patchlab Digital Art Festival).
Nagroda specjalna Kreator Kultury
Kapituła Paszportów POLITYKI od 2002 r., czyli już od 20 lat, przyznaje tytuł Kreatora Kultury. Otrzymuje go osoba lub instytucja, których aktywność w sferze kultury, organizacji i promocji wyrasta znacząco ponad przeciętność.
Wśród nagrodzonych do tej pory znaleźli się: Mariusz Adamiak, Roman Gutek, Andrzej Starmach, Michał Merczyński, Lech Raczak, Jerzy Owsiak, Marek Żydowicz, Beata Stasińska, Wojciech Trzciński, Paweł Dunin-Wąsowicz, Maria Janion, Andrzej Wajda, Krystian Lupa, Paweł Althamer, Tadeusz Różewicz, Jerzy Jarocki, Elżbieta i Krzysztof Pendereccy, Tomasz Stańko, Agnieszka Holland, Studio CD Projekt RED, Jan Ptaszyn Wróblewski, Krystyna Janda, Olga Tokarczuk, Bożena i Lech Janerkowie oraz Katarzyna Nosowska.
Partnerem nagrody Kreator Kultury jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
